Page 42 - incirliovaweb

20 l1. BÖLÜM CHAPTER 1
başladığı gün öküz, at ve deve güreşleri yapıldığını bildirmek-
tedir. M.Ö. 202-206 yılları arasındaki söz konusu Çin Han Çağı
kaynakları Orta Asya’daki eski Türk toplumunda her yıl düzen-
lenen kurban şenliklerinde at yarışları ve çift hörgüçlü develerin
güreşlerinin yapıldığını ortaya koymaktadır (Gönüllü, 1991:20).
Esasen Türklerin güreşler ile ilgisini ortaya koyan çeşitli kaynak-
lar (Güven, 1999: 23; Gönüllü, 1991:20; Öngel, 2001:378), Orta
Osya uygarlığında Türklerin toplumsal ve sosyal yaşamda güreşe
verdikleri önemi göstermektedir.
Deve güreşlerinin tarihsel kökeninin izini yine minyatür sanatı
örnekleri aracılığı ile süren Adamova, İran ve Babür resminde dört
yüz yıldan uzun bir dönem boyunca deve güreşlerinin sıklıkla tas-
vir edildiğini belirtmektedir. Buna göre deve güreşini tasvir eden
en eski tarihli minyatüre Tahran’daki Gülistan Kütüphanesi’nde
bulunan Muraqqa’-i Gulshan’de rastlanır. 1540’lara tarihlenen bu
minyatür, sağ üst köşesinde kabartma şeklinde bu ‘mucizevi yara-
tı’ ya ilişkin Kuran ayetini de içeren bir kitabeye sahiptir3 (şekil 8)
(Adamova, 2004:1). Ayrıca, çok sayıda deve güreşi çiziminin kö-
keni izlendiğinde Timur ve Türkmen hükümdarları için yapılan on
beşinci yüzyıl minyatürleri ve çizimlerine de rastlanmaktadır. Söz
konusu minyatürlerde gösterilen develer, Türkmenler arasında ner
(erkek) ya da maya (dişi) olarak ve başka yerlerde de ilgili terim-
lerle bilinen türdendir. Bu develer, bir Bactrian ya da iki hörgüçlü
erkek ile bir dromedary ya da tek hörgüçlü dişi arasındaki ilk çap-
razlamanın sonucudur. Bu tür develer Türkiye’den Kırgızistan’a
kadar Orta Asya boyunca yaygındır (Adamova, 2004:2).
3 Ğâşiye sûresi (88:17-20): “bu insanlar, devenin nasıl yaratıldığına, göğün nasıl yük-
seltildiğine, dağların nasıl dikildiğine, yerin nasıl yayıldığına bir bakmazlar mı?”
A World Cultural Heritage: Anatolian Camel Dealing Culture and Camel Wrestles
when the new year commenced in the city of Kuçak in Turkestan.
The sources of the Chinese HanAge concerned between 202 and 206
BC reveal that horse races and wrestles by two-humped camels were
held at the kurban (Feast of Sacrifice) festivals organized every year
in the ancient Turkish society in Central Asia (Gönüllü, 1991:20).
Essentially, various sources putting forward the interest of Turks
in wrestles (Güven, 1999:23; Gönüllü, 1991:20; Öngel, 2001:378)
show the importance Turks attached to wrestling in societal and
social lives in the Central Asian civilization.
Having traced the historical origin of camel wrestles again by
means of examples of the art of miniatures, Adamova states that
camel wrestles had frequently been described in the art of Iran
and Babur for longer than four hundred years. Accordingly, the
most ancient miniature depicting a camel wrestle is encountered
in Muraqqa’-i Gulshan, which is found in the Gulistan Library
in Tehran. Dated to the 1540s, this miniature bears an inscription
in relief which also contains the verse of Koran concerning this
‘miraculous creation’ at its right top corner3 (figure 8) (Adamova,
2004:1). Moreover, when the origins of a large number of drawings
of camel wrestles are traced, the miniatures and drawings of the
fifteenth century that were made for Timur and the Turkmen
rulers are encountered too. The camels shown in the miniatures
concerned are of the type known as ner (male) or maya (female)
among Turkmens and with the terms concerned elsewhere too.
These camels are the result of the first crossbreeding between a
Bactrian or two-humped male and a dromedary or a one-humped
female. Such camels are prevalent from Turkey to Kyrgyzstan
throughout Central Asia (Adamova, 2004:2).
3 Surah Al-Ghashiyah (88:17-20): “Don’t these people look at how camels are created,
how the sky is raised, how the mountains are erected, and how the earth is spread out?”